Τα τραγούδια της άλλης Κέρκυρας

Η χιλιόχρονη λαϊκή μουσική παράδοση

της υπαίθρου (εξωαστικής) Κέρκυρας

Χορωδία Κυνοπιαστών - Πανηγύρι Αγίων Πάντων Σιναράδων 1933

ΑΡΘΡΟ του Στέφανου Πουλημένου

H ισχυρή μουσική ταυτότητα της Κέρκυρας και ο χαρακτηρισμός της ως «νησί της μουσικής» οφείλεται κυρίως στην παράδοση που διαμορφώθηκε το 19^ο και τον 20^ό αιώνα, μέσα από τις φιλαρμονικές της, (από τέσσερις που υπήρχαν στις αρχές του 20^ου αι. έφτασαν σε λιγότερο από 100 χρόνια στις 19!) που έχουν την αφετηρία τους στην ίδρυση της Φιλαρμονικής Εταιρίας Κέρκυρας (Παλαιάς) στα 1840, αλλά και στις 10άδες χορωδίες, τα ωδεία, τα ορχηστρικά σχήματα το Μουσικό Σχολείο και φυσικά, στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Τα περισσότερα από τα ιδρύματα αυτά αναφέρονται συχνά και στο ιταλικής προελεύσεως λυρικό θέατρο, που εμφανίστηκε στην πόλη της Κέρκυρας από τα 1733 (Σαν Τζιάκομο), αλλά και στους μεγάλους μουσουργούς του 19^ου και του 20^ου αι. όπως ο Ν. Μάντζαρος, ο Σπ. Ξύνδας, ο  Σπ. Σαμάρας, ο Αλ. Γκρεκ κ.α. που σφράγισαν με το έργο τους, τη μουσική παράδοση του Νησιού αλλά και ευρύτερα της χώρας.

Αιώνες όμως πριν την διαμόρφωση της σύγχρονης και δυναμικής μουσικής ταυτότητας της Κέρκυρας, με την έντεχνη μουσική δημιουργία και τις αδιαμφισβήτητες ιταλικές επιδράσεις, στη διαχρονικά, υπέρτερη πληθυσμιακά, ύπαιθρο του νησιού, την άλλη Κέρκυρα, καταγράφεται ιστορικά με πλήθος στοιχείων και μαρτυριών, η ύπαρξη της πλούσιας λαϊκής μουσικής παράδοσης του νησιού που, άλλοι μεν την αγνοούν και άλλοι σκόπιμα την αποσιωπούν.

Η παράδοση αυτή έχει την αφετηρία της στη διάρκεια της μέσης βυζαντινής περιόδου, (10^ος και 11^ος αιώνας) και επιβιώνει ως τις μέρες μας, με τα ακριτικά τραγούδια και τις παραλογές, το είδος των τραγουδιών που ήταν διαδεδομένο σ’ ολόκληρο το μεσαιωνικό ελληνικό κόσμο1. Πλήθος τέτοιων αφηγηματικών  τραγουδιών διατηρήθηκε στη ζωή, μέσα από τη λαϊκή παράδοση των απλών ανθρώπων στα χωριά του νησιού, που τα απέδιδαν και σε ορισμένες περιπτώσεις συνεχίζουν να τα αποδίδουν και να τα χορεύουν, με διάφορες παραλλαγές, σε ιδιαίτερες τοπικές μελωδίες, με λιτούς, απλούς συρτούς χορευτικούς ρυθμούς.

Η κατηγορία αυτών των τραγουδιών εμπλουτίστηκε με νεότερες παραλογές και μοιρολόγια, τραγούδια αγάπης με αφηγηματικούς στίχους και κυρίως με πλήθος λαϊκών δίστιχων (λιανοτράγουδων), πολλά από τα οποία, είτε έφεραν μαζί τους πρόσφυγες από την Κρήτη, την Πελοπόννησο, την ΄Ηπειρο κ.α., είτε διαμορφώθηκαν από τις τοπικές κλειστές αγροτικές κοινωνίες και την όποια επαφή είχαν αυτές στο πέρασμα του χρόνου με την εντός των τειχών πόλη.

Μόλις πρόσφατα, ο καθηγητής μουσικολογίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, Κώστας Καρδάμης, σε κείμενό του για το έντεχνο τραγούδι των Επτανήσων κατά τον 19ο αιώνα, αναφέρεται σε κερκυραϊκές μελωδίες που ήταν πασίγνωστες στη Βενετία, (το 18ο αιώνα) και σε κερκυραϊκά εξωαστικά άσματα που τραγουδούσε στις αρχές του 19ου αιώνα, στο Παρίσι και το Λονδίνο, ο μετέπειτα πρόεδρος της Γερουσίας και της Ιονίου Βουλής, Εμμανουήλ Θεοτόκης2.

Ιδιωματικά έθιμα και ελληνική γλώσσα

Να σημειωθεί εδώ ότι, σύμφωνα με τον ιστορικό και λαογράφο Γεράσιμο Χυτήρη, ο πληθυσμός της κερκυραϊκής υπαίθρου, ως και το 19^ο αιώνα, όντας «καταδικασμένος από την πόλη σε απομόνωση, στέκεται πλησιέστερα και συνεπέστερα στις ελληνικές του ρίζες. Διακρατεί μια δική του κουλτούρα αυτόχθονη και αυτάρκη. Ως τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν επηρεάζεται από το αστικό κέντρο και βιώνει τα ιδιωματικά της ήθη, έθιμα, παραδόσεις, χορούς, τραγούδια, παραμύθια, ενδυμασίες και γλώσσα»3.

Ειδικότερα για την τελευταία, ο ιστορικός της Κέρκυρας μεσαιωνοδίφης Ιωάννης Ρωμανός, μελετώντας τα γλωσσικά του νησιού, βρίσκει το 1870, την ελληνική γλώσσα «διαφυλαχθείσα εν τοις αγροίς καθαροτάτην»4, ενώ ο Γάλλος Lamare Picquot, την ίδια εποχή, σημειώνει ότι «οι σχέσεις που διατήρησε τόσα (411) χρόνια η Βενετία με την Κέρκυρα, έκαμαν τους Κερκυραίους (εννοεί της περιτειχισμένης πόλης) να αποκτήσουν τα έθιμα και να υιοθετήσουν τη γλώσσα της μητροπόλεως. Όλοι οι αστοί, μαζί με την ελληνική μητρική τους γλώσσα μιλούν και βενετσιάνικα (…). Οι χωρικοί της Κέρκυρας και οι Έλληνες των άλλων νησιών, μιλούν μόνο τα νέα ελληνικά, τα «ρωμαίικα» 5, κάτι που επιβεβαιώνεται απόλυτα και από τη γλώσσα των τραγουδιών της λαϊκής παράδοσης.

Η λαϊκή μουσική παράδοση εμπλουτίζεται

Σ’ αυτό το πλαίσιο, εκτός των μεσαιωνικών τραγουδιών με τη βυζαντινή προέλευση (ακριτικά και παραλογές) κι εκείνων που προστέθηκαν στην συνέχεια, διαμορφώθηκαν επιπλέον και πολλά τραγούδια του γάμου με εξαιρετικούς στίχους και σε μεγάλη ποικιλία μελωδικών παραλλαγών. Τα τραγούδια τούτα, με μικρές ή μεγαλύτερες διαφορές από χωριό σε χωριό, αποδίδονται ακόμη και σήμερα, όλα από ανεπιτήδευτες φωνές, κυρίως γυναικών, που τα μαθαίνουν με το αυτί (αρέκια), χωρίς γνώσεις μουσικής και παλιότερα, χωρίς δυνατότητες ανάγνωσης και γραφής.

Ορισμένα από τα τραγούδια του γάμου και ιδιαίτερα τα χορευτικά, όπως συμβαίνει και στα τοπικά πανηγύρια, συνοδεύονταν παλιά, από αρχέγονα μουσικά όργανα, την ασκομαντούρα (άσκαυλο) και τα ταμπουρλονιάκαρα (νιάκαρα = οξύαυλος)6. Από το 19^ο αιώνα τα όργανα αυτά σταδιακά αντικαθίστανται από τα ευρωπαϊκά, βιολί και κιθάρα, ενώ κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, προστίθεται σ’ αυτά και το ακκορντεόν.

Οι ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες ευνόησαν τη δημιουργία και άλλων κατηγοριών τραγουδιών, όπως αυτά της αγροτικής ζωής και ειδικά του ελαιώνα, της ξενιτιάς, της τάβλας, τα λαϊκοθρησκευτικά των μεγάλων γιορτών, τα τραγούδια της αποκριάς, των πανηγυριών κ.α. εμπλουτίζοντας ακόμη περισσότερο την εξαιρετική ποικιλία των τραγουδιών της χιλιόχρονης λαϊκής μουσικής παράδοσης της άλλης, της εξωαστικής Κέρκυρας.

Αστική επίδραση και συρρίκνωση

Μετά τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το ουσιαστικό άνοιγμα της πόλης για τους κατοίκους της υπαίθρου, η διαρκώς διευρυνόμενη επικοινωνία των Κερκυραίων (αστών και χωρικών) μεταξύ τους και η σταδιακή άμβλυνση των κοινωνικών διαφορών, ευνόησε τη μεταφορά έντεχνων αστικών μελωδιών (καντάδων κλπ.) στους φιλόμουσους της υπαίθρου, που τις υποδέχτηκαν αποδίδοντάς τες με το δικό τους τρόπο, παράλληλα με την παμπάλαιη τοπική παράδοση.

Η λαϊκή μουσική παράδοση της υπαίθρου Κέρκυρας, κατορθώνει παρά ταύτα, να επιβιώνει με κάποιες απώλειες, ως και τη 10ετία του 1960. Είναι τότε που σαρώνουν τα πάντα, η αστυφιλία και η μετανάστευση, η εισαγωγή του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης (και δι΄αυτών, των ακουσμάτων από την άλλη Ελλάδα και την πέραν αυτής ανατολή), η σταδιακή αστικοποίηση της ζωής στα χωριά, η ριζική αλλαγή των δομών των μέχρι τότε αγροτικών κοινωνιών αλλά και η μαζική εμφάνιση του τουρισμού.

Βαθιές ρίζες στο χώρο και το χρόνο

Όλα αυτά μαζί, οδήγησαν σε συρρίκνωση τη χιλιόχρονη κερκυραϊκή λαϊκή μουσική παράδοση, όχι όμως στον αφανισμό της.

Στίχοι, ρυθμοί και μελωδίες της, επιβιώνουν στο νησί και στις μέρες μας, σε πλήθος λαϊκών εκδηλώσεων, αποκαλύπτουν και επιβεβαιώνουν την ελληνικότητά τους με την ταυτόχρονη κερκυραϊκή ιδιαίτερη ταυτότητά τους, προσελκύουν δε το ενδιαφέρον φωτισμένων μουσικών και αποτελούν πηγή έμπνευσης για σύγχρονες μουσικές δημιουργίες.

Το γεγονός ότι το Μουσικό Σχολείο Κέρκυρας, προσπερνά αυτή τη χιλιόχρονη παράδοση, εστιάζοντας την εκπαίδευση που παρέχει, κυρίως στη σύγχρονη έντεχνη ελληνική μουσική δημιουργία αλλά και σε ξένες προς τον τόπο ή παρείσακτες στην τοπική παράδοση μελωδίες, δεν αλλάζει τα πράγματα.

Η συστηματική έρευνα της πλούσιας κερκυραϊκής λαϊκής μουσικής παράδοσης, παραμένει ζητούμενο για το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και είναι καιρός να καταστεί μια από τις άμεσες προτεραιότητές του, ξεπερνώντας το πρόβλημα απουσίας καθηγητή ειδικότητας εθνομουσικολογίας.

Η αναπόσπαστη σχέση, ωστόσο, των τραγουδιών της χιλιόχρονης λαϊκής μουσικής παράδοσης της Κέρκυρας με τους κύκλους του χρόνου και της ζωής των απλών ανθρώπων, σε συνδυασμό με αρκετές ανιδιοτελείς πρωτοβουλίες έρευνας, ανάδειξης και διάδοσής της, είναι όροι αρκετοί για την επιβίωσή της, ακόμη και στη σημερινή δύσκολη εποχή. Κι αυτό γιατί αντλεί τους χυμούς της και τη δύναμή της από τις βαθιές, μέσα στο χώρο και το χρόνο, ρίζες της, ενώ όλο και περισσότεροι Κερκυραίοι βρίσκονται με ασίγαστη τη διάθεση να… φυσούν τα κάρβουνα της παράδοσης για να ξανακοκκινίσουν!

Στέφανος Πουλημένος

Κυνοπιάστες Κέρκυρας, 28 Σεπτ.2015

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Γιάννη Μαρτζούκου, «Κερκυραϊκά Δημοτικά Τραγούδια», Αθήνα 1959.
2. Πρόγραμμα εκδήλωσης της Οπερας Δωματίου Κέρκυρας, για το έντεχνο Επτανησιακό τραγούδι, στον κήπο των π. ανακτόρων της πόλης, στις 18 Σεπτεμβρίου 2015.
3. Γερ. Χυτήρη, «Η Κέρκυρα στα μέσα του 19^ου αιώνα», έκδοση της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών1988, σελ. 16.
4. Ι. Ρωμανού, «Γρατιανός Ζώρζης, αυθέντης Λευκάδος» εν Κερκύρα τυπ. ΙΟΝΙΑ, 1870.
5. Lamare Picquot, «Η Κέρκυρα στα μέσα του 19^ου αιώνα», Γερ. Χυτήρη, έκδοση της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών,1988, σελ. 68, σημ. 34.
6. Γερ. Χυτήρη, «Τα λαογραφικά της Κέρκυρας», έκδοση της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών, 1988. 

Εκδήλωση για τον Γεράσιμο Χυτήρη.

Ήταν μια ξεχωριστή βραδιά τιμής για τον σπουδαίο Κερκυραίο Ιστοριοδίφη, Λογοτέχνη και Λαογράφο Γεράσιμο Χυτήρη. Μια εκδήλωση συνεργασίας τριών χωριών της Μέσης Κέρκυρας που είχε μεγάλη ανταπόκριση και επιτυχία. Η συνεργασία των πολιτιστικών φορέων είναι αναγκαία,χρήσιμη,δημιουργική και ωφέλιμη για τα πολιτιστικά,και όχι μόνον, δρώμενα του νησιού μας.

Τελετή αποκαλυπτηρίων μαρμάρινης πλάκας στο σπίτι όπου έζησε ο Γεράσιμος Χυτήρης.

Χαιρετισμός από τον πρόεδρο της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας "Νίκος Πακτίτης" Φώντα Αλαμάνο. 

Αναλυτικότερα για την εκδήλωση στον παρακάτω σύνδεσμο.

 http://koinonkynopiaston.blogspot.gr/2015/08/18.html

Το παλιό καμπαναριό του Αγίου Νικολάου.

Παλιό Φωτογραφικό υλικό.2. Προσωπογραφίες του χθες.

Ευάγγελος Αλαμάνος (Τζούτζιος)
 πρόεδρος του χωριού Σιναράδων την περίοδο της κατοχής
2ου παγκοσμίου πολέμου.

Τηλέμαχος Πηγής ( Μάχος).
 Προσφορά από τον εγγονό του Κοσμά Πηγή.

Παλιό Φωτογραφικό υλικό. 1

 Φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό αρχείο
 του κυρίου Νικολάου  Γραμμένου του Γερασίμου (Μογιέ).

Ευχαριστούμε για την προσφορά και τις πληροφορίες σχετικά με τα περισσότερα από τα εικονιζόμενα πρόσωπα.

Λιτανεία Μυροφόρων Κυριακή 5 Μαΐου 1952.
1ος: Γραμμένος Χρήστος (Ματσούλη)
2ος: Γραμμένος Μάρκος (Τσακαλογιάννη)
4ος: Γραμμένος Νίκος (Μογιέ)
5ος: Πηγής Γιώργος (Μάχου)
6ος: Δουκάκης Γεώργιος( Τσιγκρή)
7ος: Δουκάκης Αναστάσιος( Λιαπούρδος)

Λιτανεία Μυροφόρων Κυριακή 5 Μαΐου 1952.
1ος από αριστερά: Δουκάκης Γεώργιος Δημητρίου (Τσιγαλής)
Το πρώτο ταξί των Σιναράδων ιδιοκτησίας οικογενείας "Τσεκούρη".

1955 - Από αριστερά
1ος: Αλαμάνος Κώστας Γεωργίου (Τσικουντάς) στρατηγός της αστυνομίας
2ος: Γραμμένος Νίκος (Μογιέ)
3ος: Γεράσιμος Αλαμάνος του Ερωτόκριτου ( ή ο Μάκης του Ρετώκλητου)  Φιλόλογος.
4ος: Γραμμένος Κωνσταντίνος (Γιωγιού)

Ο παπά-Σπύρος Δουκάκης "Τσιγκρής" με χωριανούς. 12 Σεπτεμβρίου 1954.
Στο δεξί χέρι του παπά ο Αλαμάνος Γεώργιος ( Πετεμεζάς ή Πετρεμεζάς).
Στο αριστερό χέρι ο Μέριανος Νικόλαος ο ταχυδρόμος.
Μπροστά τα δυο παιδιά του ταχυδρόμου.
Αριστερά ο Λευτέρης, δεξιά ο Γιώργος.
Πίσω ο Αλαμάνος Νικόλαος αδελφός του Πετεμεζά.

Παρέα νέων Σιναραδιτών στο Πανυγήρι της Μυρτιώτισσας  1955.
Στη μέση με το μουστάκι ο Σαγιάς Διομήδης ( του Γραμματικού)
Αριστερά του ο Βασιλάκης Γεώργιος (Τσιτσίρης)
Με το ακορντεόν φίλος από το χωριό Κουραμάδες
Κάτω αριστερά Γραμμένος Νίκος (Μογιέ)
Δεξιά με το μουστάκι ο Γραμμένος Στέλιος (Τσεκούρης)

Από την 1η εκδρομή του Μορφωτικού συλλόγου 1953-1954 στο νησί Βίδος.

Παρέα παιδιών από τις Σιναράδες στην παραλία Κουκουρίτσα μάλλον το 1949 ή 1950
Από αριστερά.
Με το σηκωμένο χέρι ο  Αλαμάνος Γεράσιμος (Μάκης του  Ρετώκλητου)
Με το μουστάκι ο Αλαμάνο Κώστας (Κότσιδας)
3ος: Γραμμένος Έκτωρας ( Ματσούλη)
4ος: Αλαμάνος Διονύσιος,αδελφός του Μάκη.
5ος: Αλαμάνος Γιάννης (Τσάκα)
6ος: Γραμμένος Χρήστος (Ματσούλη)
Πίσω σκυφτοί:
Αριστερά ο Αλαμάνος Κώστας (Πουλίτσου) και δεξιά ο αδελφός του.
Πίσω όρθιος: Αλαμάνος Νίκος (Τσάκαλη).

Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον Γεράσιμο Χυτήρη, στους Κουραμάδες.

Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τον μεγάλο Κερκυραίο (Κουραμαδίτη) Λογοτέχνη, Ιστορικό και Λαογράφο 

                               Γεράσιμο Θ. Χυτήρη

             Παρασκευή 20 Αυγούστου 2015, στις 8 το απόγευμα     στους Κουραμάδες

Συνδιοργανώνουν:

1. Η Τοπική Κοινότητα και ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού,

2. Η Ιστορική  Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας «Νίκος Πακτίτης» 

3. Η ΕΣΤΙΑ Ιστορίας και Πολιτισμού Κυνοπιαστών «Γρηγόρης & Κώστας Δαφνής».

Στο πρόγραμμα της εκδήλωσης προβλέπονται:

• Αποκάλυψη επιγραφής σε μαρμάρινη εντοιχισμένη πλάκα, στο σπίτι που γεννήθηκε και έζησε ο Γεράσιμος Χυτήρης, στα Χυτηράτικα των Κουραμάδων.
• Χαιρετισμοί και ομιλίες εκπροσώπων πνευματικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων για τη ζωή και το έργο του Κουραμαδίτη Λογοτέχνη, Ιστορικού και Λαογράφου, στα Πέντε (5) Πηγάδια των Κουραμάδων.
• Τραγούδια της τοπικής λαϊκής παράδοσης απ’ αυτά που κατέγραψε ο Γεράσιμος Χυτήρης στους τόμους του με τον τίτλο «ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ της ΚΕΡΚΥΡΑΣ», θ’ αποδώσει ο Πολυφωνικός Χορός Κυνοπιαστών «ΓΕΙΤΟΝIΑ».

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του έργου του θα προβάλλονται εικόνες από τη ζωή του και εξώφυλλα των πολυάριθμων βιβλίων του, όλων των κατηγοριών.

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2015

Ήταν μια ιδιαίτερα συγκινητική βραδιά για τον κύριο Στέλιο Φιλ. Γραμμένο. Δεν ήθελε να τελειώσει. Η συμμετοχή του κόσμου μεγάλη.Παρόν ο φίλος και συνεργάτης Στέφανος Πουλημένος πρώην δήμαρχος Αχιλλείων και νομάρχης Κέρκυρας. Είναι πραγματικά μοναδικό στα 85 με πλήρη ζωτικότητα να απολαμβάνεις την αναγνώριση από τους φίλους και συγχωριανούς.

Το σύνολο κλαρινέτων με επικεφαλής τον αρχιμουσικό Δημήτρη Παπικινό έδωσε ιδιαίτερο χρώμα. Χωρίς υπερβολή μας μάγεψε.

Ο Ανδρέας Γραμμένος αναφέρθηκε στο σύνολο του έργου αποτιμώντας το από λογοτεχνική, ιστορική  και λαογραφική σκοπιά.

Ο Κώστας Γραμμένος στάθηκε περισσότερο στη γενεαλογία και στη συνεργασία με τον κ.Στέλιο.

Ο Μιχάλης Πακτίτης προσέγγισε το έργο αλλά και τον άνθρωπο Στέλιο, με ένα ιδιαίτερο βιωματικό και συγκινησιακό τρόπο. 

Στο τέλος της εκδήλωσης απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα από τον πρόεδρο της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας "Νίκος Πακτίτης"  Φώντα Αλαμάνο. Στην απονομή συμμετείχαν ακόμα ο πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας Σιναράδων Νίκος Γραμμένος και η πρόεδρος του συλλόγου Σιναραδιτών στην Αθήνα Πόπη Γραμμένου.

Η προσφορά του Στέλιου Φιλ. Γραμμένου στο παραπάνω σύλλογο είναι πολύ μεγάλη.

Η ομιλία του Ανδρέα Γραμμένου.

Η ομιλία του  Μιχάλη Πακτίτη. 

Στη μέση ο Κώστας Γραμμένος.

Ο κυρ Στέλιος διαβάζει.

Ο πρόεδρος Φώντας Αλαμάνος παραδίδει την τιμητική πλακέτα.

Απονομή τιμητικής πλακέτας.

Παράδοση της αφίσας της εκδήλωσης ως αναμνηστικό.

Μαθητική πλάκα.

Πέμπτη 6-8-2015 ο Νάσος του Μπάκιου ( Αθανάσιος Γραμμένος του Νικολάου και της Αικατερίνης) πρόσφερε την μαθητική πλάκα του πατέρα του, μαθητή στην Α΄τάξη του δημοτικού το 1933- 1934.
Πάνω στην πλάκα έγραφαν με το κοντύλι. Τη χρησιμοποιούσαν στην Α΄και Β΄τάξη του δημοτικού. Από την Τρίτη τάξη χρησιμοποιούσαν ένα τετράδιο για όλα τα μαθήματα. Η αγορά τετραδίου ήταν μεγάλη υπόθεση για ένα μαθητή την περίοδο μέχρι και το 1950. Προπολεμικά ( πριν το 2ο παγκόσμιο πόλεμο) υπήρχαν μαθητές που δεν είχαν πλάκα ή τετράδιο. Ο αριθμός των κοριτσιών που πήγαινε δημοτικό ήταν πάρα πολύ μικρός. Γυναίκες γεννημένες ακόμα και το 1938- 1939 δεν πήγαιναν σχολείο,

Γιορτή Αγίου Ιωάννη του Λαμπατάρη 24-6-2015.

Η σημερινή γιορτή (24-6-2015) του Άι Γιάννη ήταν ξεχωριστή.

Με την φροντίδα και επιμέλεια του Μιχάλη Πακτίτη, Γραμματέας της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας, ολοκληρώθηκαν και οι εργασίες συντήρησης και βαψίματος των εξωτερικών τοίχων της πιο παλιάς εκκλησίας των Σιναράδων.

Η εκκλησία του Άι Γιάννη με πρωτοβουλία του Νίκου Πακτίτη έχει περιέλθει ως προς την λειτουργία και συντήρησή της από δεκαετίες στην ευθύνη της εταιρείας.

Με την αμέριστη συμπαράσταση του αειμνήστου Σπύρου Πακτίτη ( του Μάνθου, πατέρας του Μιχάλη) και  των ανθρώπων της γειτονιάς για πολλά χρόνια, η εκκλησία σήμερα βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση.

Προηγούμενες εργασίες: Καινούρια στασίδια, εσωτερικές συντηρήσεις,ανάδειξη των τοιχογραφιών, ανακαίνιση καμπαναριού, διαμόρφωση αύλιου χώρου.
Σημαντική όλα τα χρόνια η μέριμνα από τον παπα-Σπύρο Κουρσάρη εφημέριο του χωριού.
Μεγάλη και η βοήθεια, σε τεχνικές εργασίες για το μικρό καμπαναριό, από τον Αλαμάνο Ηλία (του Καμπούλα).

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΙΝΑΚΑ Ludwig Orny

Πέμπτη 7 Μαΐου 2015 η κυρία Helga Orny πρόσφερε στο μουσείο μας πίνακα ( ελαιογραφία) του συζύγου της Ludwig Orny (1920 - 2005). Ο πίνακας  απεικονίζει μέρος του χωριού με κύριο φόντο τη γειτονιά Πηγιάτικα. Ο καλλιτέχνης πρέπει να είχε στήσει το καβαλέτο του,στο μπαλκόνι του σπιτιού του Γραμμένου Αλεξάνδρου του Αθανασίου με τον οποίο είχε ιδιαίτερη φιλική σχέση,στη γειτονιά Μαστραπουλιάτικα.

Το ζευγάρι επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Κέρκυρα το 1965 και γοητεύτηκαν από την παρθένα τότε περιοχή του Αγίου Γόρδη και ιδιαίτερα την περιοχή Κουκουρίτσα, όπου έστησαν το σπιτικό τους. 50 χρόνια έρωτας και αγάπη για την Κέρκυρα. Η συγκίνηση της κυρίας Helga ήταν μεγάλη.

Η κυρία Helga μας παρουσιάζει τον πίνακα.

Το σημείο που τοποθετήθηκε.

ΣΙΝΑΡΑΔΙΤΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

Τίτλος:  ΑΛΑΜΑΝΟΥ, οικογένεια	Κωδ.αναγν: αρ.comp. 2, 31, 232
Ημερ. παραγ:   1799-1953	Μέγεθος: 2 φάκελοι RB

Πλαίσιο παραγωγής

Παραγωγός (-οί): Kωνσταντίνος και Σπυρίδων Π. Αλαμάνος.

Βιογραφικό σημείωμα:

1) Ο Περικλής Αντωνίου Αλαμάνος ήταν επί πολλά χρόνια δήμαρχος Μεσοχωριτών και βουλευτής Κερκύρας (επαρχίας Μέσης). Πολιτικός φίλος του Θεοτόκη εκλέχθηκε στη  Βουλή το 1902. Είχε παντρευτεί την Ελένη Μιζότερα, κόρη του Σπυρίδωνος Νικολάου Μιζότερα με κτηματική περιουσία στην περιοχή Συναράδες, με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά: τον Αντώνιο που παντρεύτηκε την Ερμηνία Ν.Φερεντίνου το 1907, τον Σπυρίδωνα, που γεννήθηκε το 1869 και ήταν συμβολαιογράφος Κέρκυρας (υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός στην Αστυνομία Ιθάκης το 1897 και στο Σταθμό Διαμετακομίσεως Αγρινίου το 1912) και τον Κωνσταντίνο. Ο Περικλής Αλαμάνος πέθανε από συγκοπή καρδιάς στις 9 Ιουλίου 1903, μόλις είχε αποβιβαστεί από το ατμόπλοιο που τον μετέφερε μαζί με άλλους βουλευτές από τον Πειραιά στην Κέρκυρα.

2) Ο Κωνσταντίνος Αλαμάνος, γιος του Πέτρου, ήταν δικηγόρος και βουλευτής Κέρκυρας (1902,1904). Είχε εκλεγεί το 1902 στη θέση του Σ.Χυτήρη και το 1903 στη θέση του αποβιώσαντος πατέρα του. Σύμφωνα με τα τεκμήρια του αρχείου ήταν γραμματέας της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κερκύρας (1898), ιδρυτής του Δραματικού Συλλόγου (1898), μέλος του Ωδικού Συλλόγου, μέλος της Ελληνικής Γεωργικής Εταιρίας (1902), σύμβουλος διοικήσεως του Φιλαθλητικού Συλλόγου (1904) και δημοτικός σύμβουλος Κέρκυρας (1917). Λάμβανε μέρος σε μουσικές εκδηλώσεις και ήταν φίλος και θερμός υποστηρικτής της Ουρανίας Νικόδημου Ζαβιτσιάνου,  το γένος Σδριν.

Ιστορικό διατήρησης / διαδικασία πρόσκτησης: Αγορά από Α.Ραπίδη.

 Στον κατάλογο αρχείων του ΕΛΙΑ και στα παλαιά δελτία εισαγωγής των αρχείων (ως το 1999) καταγράφονταν τρία αρχεία με διαφορετικούς τίτλους και αριθμούς εισαγωγής: αρχείο Αλαμάνου Κωνσταντίνου, βουλευτού Κερκύρας, αρ.comp 2 (αγορά από Α.Ραπίδη), αρχείο Αλαμάνου Σπυρίδωνος, αστυνόμου Ιθάκης, αρ. comp. 31 (αγορά) και αρχείο Μειζοτέρου οικογένειας, αρ.comp. 232 (αγορά). Ύστερα από προσεκτική εξέταση του αρχειακού υλικού και των τριών αρχειακών ενοτήτων διαπιστώσαμε ότι τα τεκμήρια είχαν κοινή προέλευση και αναφέρονταν σε πρόσωπα της ίδιας οικογένειας (Περικλή -πατέρα- και Κωνσταντίνο -γιο- Αλαμάνο, στην οικογένεια της συζύγου και μητέρας Ελένης, το γένος Σπ. Μιζότερα και στον άλλο γιο Σπυρίδωνα Π.Αλαμάνο) και γι΄αυτό θεωρήσαμε σωστότερο να τα ενοποιήσουμε και να τα ταξινομήσουμε ως ένα ενιαίο οικογενειακό αρχείο. Δυστυχώς τα στοιχεία για την πρόσκτηση και οι βιογραφικές πληροφορίες που μπορέσαμε να συλλέξουμε για τα μέλη της οικογένειας,, ήταν ελάχιστα.

Περιεχόμενο

Παρουσίαση περιεχομένου:

Αλληλογραφία του βουλευτή Κερκύρας Περικλή Α.Αλαμάνου, πιστοποιητικά κατοχής αμπέλων και χωραφιών κατοίκων δήμου Μεσοχωριτών, σχολικά τετράδια της συζύγου του Ελένης, το γένος Μιζότερα, δικαστικά και άλλα έγγραφα  κτηματικών υποθέσεων της οικογένειας Μιζότερα (1799-1903).Υπηρεσιακά έγγραφα του Σπυρίδωνα Π.Αλαμάνου κυρίως από την περίοδο που υπηρετούσε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός στην Αστυνομία Ιθάκης (1897) και έγγραφα και αλληλογραφία  που αφορούν τις εκλογικές, κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες του αδελφού του, δικηγόρου και βουλευτή Κερκύρας, Κωνσταντίνου Π.Αλαμάνου (κυρίως 1890-1911).

Σύστημα ταξινόμησης: Κατά πρόσωπα της οικογένειας και θεματικά.

Συμπληρωματικές πηγές

Ε.Λ.Ι.Α.:

Άλλoι φορείς:

Παρατηρήσεις

Παρατηρήσεις:

1) Καταγραφή αριθμού τεκμηρίων από το αρχείο Κωνστ. Π.Αλαμάνου είχε γίνει από τη Δήμηρα Προδρομίδου (δεν ισχύει-αποσύρθηκε).

2)  Σύντομη περιγραφή των περιεχομένων του “αρχείου Νικολάου Μειζότερου κα

οικογένειας” είχε γίνει από τον Α.Τσελίκα.

Θεματολογία

Θέματα: ΚΕΡΚΥΡΑ, ΙΘΑΚΗ-ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ, ΟΥΡΑΝΙΑ ΖΑΒΙΤΣΙΑΝΟΥ-ΣΔΡΙΝ, ΣΗΡΟΤΡΟΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

ΑΡΧΕΙΟ  ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ  ΑΛΑΜΑΝΟΥ

Φάκελος 1            Περικλής και Ελένη Αλαμάνου (1799-1903) - Σπυρίδων και Αντώνιος Π.Αλαμάνος (1883-1937)

Υποφάκ. 1.1        Περικλής Α.Αλαμάνος και Ελένη Μιζότερα (1862-1903)

- Περικλής Αλαμάνος: επιστολές Γ.Θεοτόκη και Γ.Σκάρπα προς τον Αλαμάνο όταν εκλήθη να σχηματίσει τον συνδυασμό Θεοτόκη, μία επιστολή του νομάρχη Κέρκυρας, μία των Barrow & Co για φορολογία εισοδήματος και αντίτυπα από την αναγγελία της κηδείας του (1890-1903).

- Επιστολές των γιων του Σπυρίδωνος και Αντώνη (Τώνη) προς τον πατέρα τους (Μάρτιος-Αύγουστος 1897).

- Εδαφονόμια, πιστοποιητικά κατοχής αμπέλων και χωραφιών κατοίκων του δήμου Μεσοχωριτών (1875-1888, 1896).

- Σχολικά τετράδια γαλλικών, ελληνικών και καλλιγραφίας της Ελένης Μιζότερα, συζύγου του Πέτρου Αλαμάνου (1862-1863).

Υποφάκ. 1.2        Κτηματικές υποθέσεις οικογένειας Μιζότερα (1799-1875)

Δικαστικά έγγραφα, ομολογίες, αποδείξεις για αγροληψίες και εκμετάλλευση κτημάτων που αφορούν κυρίως τον Σπυρίδωνα Νικολάου Μιζότερα αλλά και μέλη της οικογένειας Αλαμάνου.

Υποφάκ. 1.3        Σπυρίδων Π.Αλαμάνος (1883-1937)

- Προσωπικά: πιστοποιητικά (Βασιλικό Γυμνάσιο, δήμαρχος Μεσοχωριτών, Σχολείο Εφέδρων Αξιωματικών), σχολικά βιβλία και τετράδια, τρεις επιστολές (1883-1937).

Υπηρεσία στην Αστυνομία Ιθάκης (Μάρτιος - Αύγουστος 1897):

- Επιστολές δημάρχου Ιθάκης Ε.Β.Κορυαλά προς Σπυρίδωνα Αλαμάνο, αστυνόμο Ιθάκης .

- Πρωτόκολλα  παράδοσης - παραλαβής υπηρεσίας  αστυνομίας Ιθάκης.

- Αιτήσεις, μηνύσεις, αναφορές προς αστυνόμο Ιθάκης.

- Σχέδια υπηρεσιακών εγγράφων και σημειώματα του Σπ.Αλαμάνου ως αστυνόμου Ιθάκης.

- Υπομνήματα και αποδείξεις οδοιπορικών εξόδων χωροφυλάκων.

Βαλκανικοί-Σταθμός διαμετακομίσεως Αγρινίου (1912):

- Τηλεγραφήματα και σημειώματα σχετικά με αποστολές φαρμάκων και πυρομαχικών που διακινούνταν απο το σταθμό, όπου υπηρετούσε ως διοικητής ο Σπ.Αλαμάνος.

Υποφάκ. 1.4        Αντώνιος Π.Αλαμάνος (1907)

Φάκελοι, αγγελτήρια γάμου Αντωνίου Αλαμάνου με την Ερμηνία Φερεντίνου, κατάλογοι προσκεκλημένων, λογαριασμοί εκτύπωσης προσκλητηρίων από το εργοστάσιο Ασπιώτη.

Φάκελος 2            Κωνσταντίνος Π.Αλαμάνος (1890-1953)

Υποφάκ. 2.1        Βουλευτικά, εκλογικά (1890-1903)

- Εκλογικά Περικλή και Κωνσταντίνου Αλαμάνου: αποτελέσματα βουλευτικών εκλογών, κατάλογοι βουλευτών, δηλώσεις κ.ά. (1895-1903). [Βλέπε και φακ.1.1]

- Δημοτικές εκλογές Κερκύρας: εφορευτικές επιτροπές, ψηφοδέλτια, εκλογικά αποτελέσματα δήμου Μεσοχωριτών, λόγοι (1890-1907).

- Περί πνευματικής ιδιοκτησίας: νομοσχέδια Θ.Αποστολόπουλου και Κ.Αλαμάνου, έντυπο εξώφυλλο και σελίδα τίτλου (κακέκτυπη) φυλλαδίου με τίτλο “Τα δίκαια της πνευματικής ιδιοκτησίας, ήτοι ιστορία και σύγχρονος κατάστασις αυτών. Μετά νομοσχεδίου. Υπό Κωνσταντίνου Π.Αλαμάνου δικηγόρου βουλευτού Κερκύρας.” (1900, 1904).

- Προτάσεις νόμων (1902-1904).

Υποφάκ. 2.2        Αλληλογραφία (1902-1903)

- Επιστολές Περικλή Αλαμάνου προς το γιο του Κωνσταντίνο σχετικές με διάφορες εξυπηρετήσεις ψηφοφόρων (1902-1903).

- Συλλυπητήριες επιστολές και επισκεπτήρια προς Κ.Αλαμάνο για το θάνατο του πατέρα του (Ιούλιος-Αύγουστος 1903).

Υποφάκ. 2.3        Αλληλογραφία (1896-1953)

- Σχέδια επιστολών Κ.Αλαμάνου προς διαφόρους (1898-1910 και αχρονολόγητα).

-Επιστολές και επισκεπτήρια διαφόρων (Ουρανίας Ζαβιτσιάνου-Σδριν, Όλγας Σδριν, νομάρχη Κερκύρας Α.Μεταξά, Ι.Κόλλα, Μ.Θεοτόκη κ.ά.) προς Κ.Αλαμάνο (1896-1953).

Υποφάκ. 2.4        Κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες (1895-1935)

- Μέλος συλλόγων, εταιρειών: Φιλαρμονική Εταιρεία, Δραματικός Σύλλογος Κερκύρας, Ωδικός Σύλλογος Κερκύρας, Ελληνική Γεωργική Εταιρεία, Φιλαθλητικός Σύλλογος Κερκύρας (1895-1904).

- Δημοτικός σύμβουλος Δήμου Κερκύρας (1900-1918).

- Μουσικές εκδηλώσεις, συναυλίες: επιστολές Γεωργίου και Αμαλίας Ασπιώτη, Ν.Σανσών, Λέσχης Κερκύρας σχετικές με συναυλίες της Φιλαρμονικής Εταιρείας, χφες εντυπώσεις από εκδηλώσεις, μουσικό και χορευτικό πρόγραμμα.

Yποφάκ. 2.5        Ουρανία  Ζαβιτσιάνου - Σηροτροφική Εταιρεία (1907-1911)

- Σχέδια άρθρων του Κ.Αλαμάνου για τη δράση και τις φιλολογικές εργασίες της Ουρανίας Ζαβιτσιάνου, το γένος Σδριν, συζύγου του Νικόδημου Ζαβιτσιάνου ο οποίος ήταν διευθυντής του Νοσοκομείου και Ορφανοτροφείου Κερκύρας, σχέδια χφων της ίδιας και σχέδια άρθρων και επιστολές σχετικά με την Σηροτροφική Εταιρεία Κερκύρας, της οποίας πρόεδρος ήταν η Ο.Ζαβιτσιάνου (1907-1911).

Υποφάκ. 2.6        Προσωπικά Κ.Αλαμάνου (1890-1920)

- Σχολικά τετράδια, συνταγές, σημειώσεις.

- Προσκλήσεις και προσκλητήρια γάμων, λογαριασμοί εξόδων, ασφαλιστήρια ακινήτων επ΄ονόματι υιών Π.Αλαμάνου (1906-1920).

Υποφάκ. 2.7        Ποικίλα (1896-1945)


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΌ:
http://www.elia.org.gr/entry.fds?entryID=32&pageCode=04.02&tablePageID=25&pageID=101&langid=1

www.elia.org.gr/EntryImages%5C1%5CΑΛΑΜΑΝΟΥ,%20ΟΙΚ.rtf

Τα χωνιά της Μεγάλης Παρασκευής.

Κατά την περιφορά του επιταφίου της Μεγάλης Παρασκευής διπλά και πίσω από το σταυρό που μπαίνει μπροστά της πομπής υπήρχαν  και συνεχίζουν να υπάρχουν τα άτομα με τα χωνιά μέσα στα οποία υπάρχει φωτιά που φωτίζει τη διαδρομή.
Ηλεκτρικό ρεύμα στο χωριό μας ήλθε το 1962. Η ανάγκη για φωτισμό της διαδρομής στους χωμάτινους δρόμους και στις σαρτσάδες ( δρομάκια στρωμένα με πέτρες) των γειτονιών καλυπτόταν με τα χωνιά.
Μεταλλικές κατασκευές από λαμαρίνα χρησίμευαν και εξακολουθούν να χρησιμεύουν για το γέμισμα κυρίως των κρασοβάρελων και των νταμιτζάνων.
Όσα είχαν σκουριάσει πολύ ή χαλάσει χρησιμοποιούνταν ως φωτιστικά για τον επιτάφιο της Μ.Παρασκευής.
Πάνω σε ένα ξύλινο κοντάρι προσαρμοζόταν το χωνί  βάζοντας του μέσα χώμα περίπου μέχρι τη μέση ώστε να μην καεί το ξύλινο κοντάρι.Για καύσιμη ύλη χρησιμοποιούσαν σγούρους (κουκουνάρες) από τα πεύκα της περιοχής μας. Ένα άτομο με μια σακούλα σγούρους φρόντιζε για την τροφοδοσία των χωνιών ώστε να υπάρχει φωτιά σε όλη την διάρκεια της περιφοράς.
Στις μέρες μας συνεχίζεται ως έθιμο με χωνιά κατασκευασμένα αποκλειστικά για την περίσταση και μοναδική διαφορά ότι ως καύσιμη ύλη δεν χρησιμοποιούνται οι σγούροι αλλά πετρέλαιο ή παραφινέλαιο.
Στο παρακάτω βίντεο από τον επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής 10/4/2015 βλέπουμε τα χωνιά, καθώς και όλη την πομπή που συνοδεύουν η Φιλαρμονική του χωριού και η εκκλησιαστική χορωδία.

ΚΑΛΑΝΤΡΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ

Από το βιβλίο του Νίκου Πακτίτη

ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Αθήνα 1989

ΚΑΛΑΝΤΡΑ ΛΑΖΑΡΟΥ

Από το βιβλίο του Νίκου Πακτίτη

ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Αθήνα 1989

ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΣΚΕΠΗΣ

ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΣΚΕΠΗΣ

Το Σάββατο 28-3-2015 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες επισκευής της σκεπής του λαογραφικού μουσείου που παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα.
Το παραπάνω έργο κατέστη δυνατόν χάρις στη δωρεά των 500€ από τον όμιλο γυναικών Σιναράδων "ΕΣΤΙΑΔΕΣ".
Αποτελεί συνέχεια στη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται για τη συντήρηση του κτιρίου.
 Προηγούμενη μεγάλη παρέμβαση ήταν η κατασκευή νέων πατζουριών καθώς και επισκευή των παραθύρων που είχαν προβλήματα στεγανότητας.

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Την Κυριακή 8-2-2015 πραγματοποιήθηκε η Γενική Συνέλευση της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας στην αίθουσα της Φιλαρμονικής Σιναράδων.
  

ΙΣΤΟΡΙΚΗ  ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

«ΝΙΚΟΣ ΠΑΚΤΙΤΗΣ»

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 
ΜΕΣΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

ΣΙΝΑΡΑΔΕΣ

Γενική συνέλευση & κοπή πίτας

Απολογισμός απερχόμενου Δ.Σ

Εκλογές για νέο Δ.Σ

Κυριακή   8-2-2015

Φιλαρμονική Σιναράδων

ώρα: 6:00 μ.μ

Καλούνται όλοι οι φίλοι και τα

μέλη της Εταιρείας.

 Η παρουσία και η βοήθεια με οποιοδήποτε τρόπο από τον καθένα μας είναι αναγκαία .