Σκέψεις με ερέθισμα τα απογραφικά στοιχεία του 2021 - το χωριό μας Σιναράδες

Η δημοσίευση των επίσημων τελικών αποτελεσμάτων της απογραφής μόνιμου πληθυσμού από την ΕΛΣΤΑΤ, αποκάλυψε μια πικρή πραγματικότητα για το χωριό της καταγωγής και μόνιμης κατοικίας μου, τους Σιναράδες, που συνοψίζεται στην διαπίστωση της δραματικής πληθυσμιακής του συρρίκνωσης.

Από τα στοιχεία παλαιότερων απογραφών προκύπτει ανάγλυφα πως οι Σιναράδες, ένα από τα μεγαλύτερα πληθυσμιακά χωριά της Κέρκυρας και για αιώνες το μεγαλύτερο στην περιοχή μέσης Κέρκυρας, μετατρέπεται ταχύτατα, σε ένα χωριό πολύ μικρότερο. Σήμερα είναι το τρίτο σε μέγεθος στην Δημοτική Ενότητα Παρελίων, μετά τον Άγιο Ιωάννη και την Άφρα και το έκτο, αν δούμε την ευρύτερη περιοχή, περιλαμβάνοντας και την Δ.Ε. Αχιλλείων.

Εντυπωσιακή είναι η μείωση πληθυσμού κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες και ειδικότερα:

• Από το 2001 στο 2011 είχε μείωση πληθυσμού 24,46%.
• Από το 2011 στο 2021 κατέγραψε μείωση πληθυσμού 21,52%

Η μείωση στην εικοσαετία 2001 – 2021 ανέρχεται στο 40,72%. Ο πληθυσμός του χωριού μειώθηκε κατά 496 κατοίκους!

Η αύξηση που καταγράφεται το 2001 σε σχέση με το 1991 (βλέπε επισυναπτόμενο πίνακα) είναι αποτέλεσμα των αλλοδαπών (μεταναστών κλπ.) που ήρθαν αυτή τη δεκαετία και εγκαταστάθηκαν στο χωριό, όπως σε ολόκληρο το νησί.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενορίας των Σιναράδων, ο συνολικός αριθμός των κηδειών από το 2010 μέχρι και το 2021 ανέρχονται στις 239, ενώ για γεννήσεις δεν χρειάζεται να μιλήσουμε. Είναι μετρημένες στα δάχτυλα.

Χαρακτηριστικό του φαινομένου της υπογεννητικότητας είναι  το γεγονός ότι σήμερα το 1/3 του μαθητικού δυναμικού του δημοτικού σχολείου Σιναράδων είναι παιδιά Ρομά που μεταφέρονται από άλλη περιοχή. Ο οικισμός τους στο Λιβάδι Ρόπα, αποτελεί την πιο ζωντανή περιοχή ανθρώπων της Κέρκυρας.

Με μια πρώτη ματιά στα απογραφικά στοιχεία της Κέρκυρας κατά την τελευταία εικοσαετία, παρατηρεί ο καθένας ανάλογη δημογραφική πορεία για πολλά παλιά, ιστορικά χωριά.

Την ίδια περίοδο παρατηρείται μεγάλη πληθυσμιακή ανάπτυξη – ενώ ταυτόχρονα έχουμε συρρίκνωση του συνολικού πληθυσμού του νησιού - κυρίως σε περιαστικές περιοχές. Κανάλια, Αλεπού, Κυνοπιάστες, Βιρός, Άγ. Ιωάννης είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Η γιγάντωση αυτών των περιοχών - είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για τον παλιό οικιστικό ιστό – γίνεται κατά κανόνα, χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό και έργα υποδομών.

Μετακίνηση πληθυσμών σε συνδυασμό με εγκατάσταση νέων κατοίκων έχουμε και σε παραθαλάσσιες τουριστικές περιοχές ώστε αυτές να έχουν γίνει σημαντικοί οικισμοί. Παράδειγμα τέτοιο που αφορά την περιοχή Σιναράδων είναι ο Άγιος Γόρδιος και σε μικρότερο βαθμό ο Κοντογιαλός.

Η Αχαράβη αποτελεί το μεγαλύτερο παράδειγμα αυτών των αλλαγών στο νησί μας τα τελευταία 40 χρόνια. Το ιστορικό κεφαλοχώρι της Επίσκεψης έχει να μας πει πολλά…

Μια ενδελεχής μελέτη όλων των πτυχών του δημογραφικού και των οικιστικών αλλαγών τα τελευταία 30 χρόνια εκτιμώ ότι είναι επιβεβλημένη.

Δεν είναι μόνο το προφανές οξύτατο πρόβλημα υπογεννητικότητας που είναι βασική παράμετρος του ευρύτερου δημογραφικού προβλήματος. Είναι το σύνολο των αλλαγών που συνέβησαν χωρίς καμιά παρέμβαση, χωρίς σχεδιασμό από την πολιτεία, τόσο σε κεντρικό όσο και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Μια σειρά προβλήματα της καθημερινότητας μας όπως δρόμοι, χώροι στάθμευσης, αποχετευτικά, συστήματα ύδρευσης, σχεδιασμού και αντιμετώπισης των προβλημάτων της σχολικής στέγης, παιδικές χαρές, δημόσιοι κοινόχρηστοί χώροι και πολλά άλλα είναι απότοκα αυτών τω αλλαγών.

Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την δραματική δημογραφική πορεία μας;

Μπορούμε να καταστήσουμε ξανά κατοικήσιμα τα χωριά μας με όρους του σήμερα;

Μπορούμε να παρέμβουμε σήμερα για όσα έπρεπε χθες και δεν το κάναμε;

Τα στοιχεία της απογραφής του 2021 κρούουν για τα καλά τον κώδωνα του κινδύνου και είναι τώρα ανάγκη τα θέματα αυτά να γίνουν αντικείμενο ουσιαστικού διαλόγου και δραστικών αποφάσεων.

Βιβλιογραφία:

1. Η εξέλιξη του πληθυσμού του νομού Κέρκυρας από το 1864 -1999. Πορφύριος Οδυσ. Πανδής.

2. Στοιχεία Συστάσεως και Εξελίξεως των Δήμων και Κοινοτήτων. 23 Νομός Κέρκυρας. Έκδοση της Κεντρικής Ενώσεως Δήμων και Κοινοτήτων της Ελλάδος. Αθήναι Ιούλιος 1961.

   Από το 2^ο βιβλίο τα στοιχεία αναγνώρισης  της κοινότητος Σιναράδων.

                                                                         

                                                                      

Φώντας Αλαμάνος: Πρόεδρος Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας